Bescherm tegen zwarte magie: ‘People always respond’.

People always respond

Michael White haalde dit aan als hij het had over helpende gesprekken met mensen die traumatische ervaringen doorgemaakt hebben.

Ik denk daar dikwijls aan.

Ook in gesprekken over dingen die gewoon moeilijk zijn voor mensen, of pijnlijk. Of dat geweest zijn.

Zorgen die je leven overschaduwen. Hopeloosheid. Angst. Ruzies. Mislukkingsgevoelens. Een dreiging. Knagende herinneringen. Een context waar je steeds geëvalueerd wordt.

Als mensen spreken over pijnlijke of moeilijke ervaringen, lopen ze een risico: al te pijnlijke herinneringen kunnen wakker worden. En: pijnlijke conclusies over zichzelf (in termen van falen, van zwakheid, …). Over de wereld. Over de toekomst.

Praten is niet gewoon communicatie. Heb jij ook geleerd dat ‘communicatie’ iets is met een ‘zender’ die ‘informatie’ zendt naar een ‘ontvanger’? Tja, voor een weerbericht klopt dat misschien wel. Maar wanneer wij praten over dingen die echt iets betekenen voor ons? Dan gebeurt er iets dat misschien wel meer weg heeft van magie. Witte. Zwarte.

Spreken wekt. Geesten komen uit de fles. En als we spreken over echt pijnlijke toestanden, komen geesten uit de fles die ons pijn kunnen doen.

 

People always respond.

Dit bedoelde Michael White daarmee:

• Mensen reageren altijd. Mensen doen steeds iets om datgene dat op hen afkomt van antwoord te dienen.
• Mensen doen altijd iets in reactie op
  • wat hen dreigt te overkomen (bv om het te proberen ontlopen),
  • wat hen aan het overkomen is (om er nog wat invloed op uit te oefenen),
  • wat hen overkomen is, om de geleden schade in te perken of om terug op de been te geraken.

 

Hoe impactvol de moeilijke toestand ook is.

Hoe groot de ervaring van machteloosheid ook is.

Hoe zwaar de gevolgen ook zijn.

Hoe jong het slachtoffer ook is.

Ga ervan uit: Mensen proberen steeds invloed uit te oefenen om dingen af te wenden, om schade te beperken, om de draad van het leven terug op te pakken.

VRAAG DAAR NAAR.

Scharrel alle lef bij elkaar die je kan vinden om er naar te vragen. En om er op door te gaan.

People always respond dus.

Dit motto nodigt ons uit om

• niet enkel in te zoomen op de machteloosheid die je gesprekspartner ervaren heeft,
• niet enkel ruimte te creëren voor expressie van ervaringen van onmacht,
• niet enkel erkenning aan te bieden voor deze (belangrijke) dimensie van hun ervaring.

 

Dit motto nodigt ons uit om ook nieuwsgierig te zijn naar de initiatieven – hoe klein ook – die mensen genomen hebben (of nemen):

• ‘Wat heb je dan gedaan?’,
• ‘Wat heb je misschien geprobeerd om… ’?,
• ‘Wat dacht je dan?’,
• ‘Wat heb je ev. gedaan of geprobeerd in de hoop dat het een verschil kon maken (al was het maar een klein beetje)?’,
• ‘Wat heb je misschien overwogen om te doen (wat je uiteindelijk misschien niet gedaan hebt omdat het je toch geen goed idee leek)?’,
• ‘Denk jij dat je dingen doet, nu in je leven, om de invloed van wat jou toen overkomen is kleiner te maken? Om een leven te leiden in de lijn van wat jij belangrijk vindt of graag doet of fijn vindt?
• …

 

Nieuwsgierig naar het kleinste initiatief of idee of overweging of neiging in de richting van het proberen

• ontlopen, of
• verminderen van de impact tijdens en na.

 

Ook wanneer dit initiatief of idee of deze neiging niet het gehoopte effect gehad heeft.

Ook wanneer de persoon hier spontaan geen betekenis aan geeft.

Ik was weer een keer op bezoek bij mensen. Ik zocht ze een keer per maand op. Ze hadden zorgen over het leven van een van hun kinderen (en de kinderen ervan). Er was nl oa sprake van geweld in dat gezin.

Tijdens dit bezoekje zijn die kleinkinderen er toevallig ook. Zij kijken TV. Wij praten. Kleindochter loopt binnen. Lagereschoolleeftijd. Oma zegt: ‘Het is niet leuk als papa en mama ruzie maken, hé, Babette?’

Babette: ‘Nee.’

Johan (‘People always respond’): ‘Babette, als jouw papa en mama ruzie maken, wat doe jij dan?’

Babette: ‘Ik zet de TV luider. Of ik ga naar mijn kamer en zet de muziek op. En dan dans ik.’

Johan: ‘Hoe heb jij dat geleerd?’

Babette: ‘Van vriendinnen op school. Die hebben ouders die gescheiden zijn.’

Johan: ‘Jullie praten daar met elkaar over?’

Babette: ‘Wij geven tips aan elkaar.’

Johan: ‘Denk jij soms hoe jij het later zou willen doen, als je groot bent en je met iemand samen leeft?’

Babette: ‘Ik ga meer praten… Ah ja, wij spelen ook met de kinderen van de buren. Die zijn daar om de 2 weken omdat hun ouders gescheiden zijn.’

In plaats van enkel in te (laten) zoomen op onmacht, kunnen we bewust zigzaggen tussen ervaringen van onmacht en die van invloed-(proberen-)uitoefenen.

Dit geeft je gesprekspartner meer grond onder de voeten. Een bepaald soort grond. Een bepaald soort identiteits-grond. Anders dan de waterachtige, glibberige identiteits-grond waar we op terecht komen wanneer we onbeschermd spreken over echt pijnlijke toestanden. 

Ik exploreer met Miriam de effecten van ‘depressieve gevoelens’ op haar leven. Ik schrijf die effecten tijdens het gesprek neer op het whiteboard. Een kolom met wat ‘depressieve gevoelens’ allemaal doen met haar leven, haar lichaam, haar relaties, haar denken …

Johan: ‘Als mensen met dit soort toestanden te maken hebben, dan proberen ze soms met de moed der wanhoop dingen uit opdat er toch maar een beetje verbetering zou kunnen komen. Kan jij me wat vertellen over wat jij misschien geprobeerd hebt in de loop van de voorbije maanden in de hoop dat je dit van je af zou kunnen schudden? Of het nu een verschil gemaakt heeft of niet, dat maakt niet uit: ik ben geïnteresseerd in alles dat je geprobeerd hebt of bedacht hebt.’ Ik trek een streep op het whiteboard voor een nieuwe kolom. Titel: ‘dingen gedaan of geprobeerd.’

Miriam: Pfff… Vanalles. Niks werkte…

Johan: Wat zoal?

Miriam: Bachbloesems. Pillen. Slapen. Ik ben zelfs een aantal keer naar de zonnebank geweest omdat mijn schoonzus zei dat ik zonlicht nodig had. Niks, niks, niks hielp.

Johan: Mag ik iets vragen over die Bachbloesems?

Miriam: (knikt)

Johan: Hoe ben je op het idee gekomen ‘misschien kunnen Bachbloesems helpen’?

Miriam: Vroeger heeft me dat nog geholpen, toen ik overspannen geraakt was van mijn werk.

Johan: Kan je daar iets over vertellen? Hoe je toen op het idee gekomen bent om dat te proberen? En wat je dan ervaren of ontdekt hebt over wat dat met je deed? Of wat dan mogelijk voor jou werd?

Miriam: Een vriendin had mij dat toen aangeraden.

Johan: Jouw vriendin heeft jou dat aangeraden… Hoe heb je de stap gezet om dit uit te proberen? Was dat makkelijk voor jou?

Miriam: Ik wou alles proberen. Ik wou gewoon terug mezelf kunnen zijn. De echte Miriam.

Johan: Daar was het jou om te doen. Mag ik daar iets over vragen: over die echte Miriam? Wat voor iemand is dat?

…

Onze nieuwsgierigheid naar het ‘respond-en’ zal bepaalde van die reacties helpen identificeren.

Dan hebben we een beginpunt voor wat witte magie. Voor spreken dat andere dingen kan wekken: andere herinneringen en andere conclusies over zichzelf. Andere grond om op te staan.

Dan is het goud waard om over gespreks-tools te beschikken waarmee je de ander helpt om betekenis te geven aan dat kleine initiatiefje of pogingkje. Dat dan ontdekt kan worden dat het eigenlijk misschien wel van betekenis was. Dat fijne en waardige en spannende en hoopvolle conclusies over zichzelf kunnen getrokken worden.

Dit is op zich waardevol maar het maakt het ook meer mogelijk voor mensen om uitdrukking te geven aan de shit in hun leven zonder dat dit hen neerhaalt.

Die gespreks-tools, dat is voer voor een ander stukje.

People always respond.

 Laten we in het gesprek over moeilijke toestanden zigzaggen tussen spreken over

• de moeilijke toestanden en
• wat mensen gedaan of gedacht hebben om die moeilijke toestanden te beantwoorden. Om zichzelf te vrijwaren. Om iets wat hen ter harte gaat te beschermen. Om in het aangezicht van tegenkrachten invloed proberen uit te oefenen. Om te (proberen) herstellen van een impact. Om opnieuw hun leven vorm te geven volgens hun voorkeuren.

 

Als we kunnen spreken over ons ‘respond’-en, dan kan het volgende wakker worden:

• Een ervaring van aan het stuur zitten,
• Een ervaring van invloed proberen uitoefenen,
• Ervaringen van wat men zoal belangrijk/kostbaar vindt: bv wat men wil, hoopt, verlangt, voorkeuren, ethische standpunten, intenties…
• En dat men probeert in te grijpen in het leven en de wereld ter meerdere eer en glorie van wat men zielsbelangrijk vindt.

 

Hoe kostbaar is dit niet: een ervaring van in staat zijn om tussen te komen of in te grijpen in je eigen leven vanuit wat je belangrijk vindt en vanuit je intenties …?

People always respond.

 

Johan Van de Putte