[Als je liever luistert naar dit artikel, klik dan HIER]
Er bestaat iets als het omgekeerde van een traumatische ervaring.
(En ook het omgekeerde van een posttraumatische stressstoornis.)
‘Agency’.‘A personal sense of agency’.
Dat woord, die uitdrukking vind je vaak terug bij Michael White.
Waar slaat het op?
‘A personal sense of agency’ is
de ervaring dat je iets kan doen of gedaan hebt dat zin heeft.
Het heeft écht zin.
Het heeft zin in 2 betekenissen:
- het past bij iets dat je nauw aan het hart ligt, én
- het maakt (potentieel) een verschil (in de wereld, voor een ander, voor jouw leven).
Aan de andere kant van het continuum
Stel je voor: een continuum, en aan de ene kant een hoge graad aan ‘personal sense of agency’, wat ligt dan aan de andere kant? Wat voor ervaringen liggen er ver van?
Wel, denk zeker aan ervaringen als:
- je ondergaat iets dat je niet wil ondergaan, of
- je doet dingen, je lijkt en bent in actie, maar desalniettemin voelt je handelen aan als weinig of niet bezield.
De (relatieve) afwezigheid van de ervaring van agency is absoluut niet uitzonderlijk.
De kans is steeds reëel dat een groot deel van je ervaringen in de niet-agency-sfeer liggen: je doet wat van je verwacht wordt, of wat je gewend bent maar het gevoel van een persoonlijk-betekenisvolle invloed uitoefenen? Bwa, niet echt.
De ervaring van agency is steeds kostbaar.
Bijzonder
De aanwezigheid van de ervaring van agency is bijzonder.
Bijzonder deugddoend ook.
Bijzonder hoopgevend.
(‘Misschien kan ik nóg een keer echt-zinvol handelen …’)
Bijzonder energie-gevend.
Je gaat er ook je ‘zelf’, je persoon, op een bijzondere, heel eigen manier door ervaren:
als bezield en bezielend.
Je ervaart het leven in je als kracht, als vertrekpunt van beweging en verandering, in een richting die (echt) zinnig is of zou kunnen zijn.
Het omgekeerde van een posttraumatische stressstoornis = …
Een agency-rijke ervaring is misschien het omgekeerde van een traumatische ervaring.
Bij een traumatische ervaring ervaren we intens een hoge graad aan (potentiële) onmacht door een gebeurtenis die iets kostbaar aantast of dreigt aan te tasten.
Een agency-rijke ervaring is daarentegen
een innige ervaring van (potentiële) invloed op je leven en/of de wereld, en dan nog eens een invloed die strookt met iets dat je dierbaar en kostbaar is.
Zoals je een posttraumatische stressstoornis hebt, heb je een post-agency-goeie-vibe (PAGV):
je ervaart een golf(je) van zinvol-kunnen en zinvol-zijn en van iets beloftevol en van intens-zijn. Er lijkt iets extra oké te kleven aan jou.
Agency-vriendelijk hulpverlenerschap?
Een goeie vraag is dus:
Hoe kunnen we als psychosociale hulpverlener of zorgverlener vorm geven aan ons werk op een agency-vriendelijke manier?
En
Hoe kunnen we gelegenheden scheppen waarin de mensen die we ontmoeten in het contact met ons agency kunnen ervaren, in relatie tot ons en tijdens het vertellen dat ze doen over hun ervaringen en hun leven?
Johan Van de Putte
PS ‘Aandoening’ betekent oorspronkelijk ‘iemand in een zekere stemming brengen’, ‘opwinding’, ‘ontroering’, ‘sterk gevoel’.
PS De volgende basisopleiding vanuit de benadering van Michael White: Empowerment: Tweedaagse opleiding in enkele gesprekstechnieken uit de narratieve therapie (Gent)
Nieuwsbrief
Een mailtje na een nieuw artikel?
Prachtige vondst om een soort “andere kant” te laten zien van de post-traumatische ervaringen. Het valt mij op dat veel mensen dat diepere gevoel van betekenisvol-zijn herkennen; ook mensen die met chronische ontwrichting te maken hebben. Een soort keerzijde is wel dat het brein, of althans ons Soothing system ook niet belemmerd dient te zijn door de direct- en automatische drang naar het weer veilig maken dmw Vechten Vluchten of Bevriezen. Het voortdurend helpen weer veilige gronden te verkrijgen is ook van de SRH een belangrijke insteek. Als ik het goed heb is dat ingedikt in 1 van de vier V ‘s. Verzekeren.
Dan zou mijn antwoord zijn op jouw twee prachtige twee laatste reflectievragen: “Door tegelijk oog en oor te hebben voor het weer tot rust kunnen brengen van de dreigingen van buitenaf of zelfs die van binnenuit”.
Ik merk soms dat clienten uit onze RIBW praktijk wel getraumatiseerd kunnen zijn door hulpverleningsgesprekken. En dat vraagt echt om geduldig weer anders verbinden. Mooi stuk wat je weer naar voren haalt; het prikkelt om te verdiepen Johan. Ps; ik ben SRH coach binnen de RIBW Overijssel